Kategoria: Artykuły

Kategorie
Artykuły

Nazwa naukowa Bucephalandry, opisanej po praz pierwszy przez austriackiego botanika Heinricha Wilhelma Schotta w 1858 roku[1], wynika z budowy kwiatu:  βοῦς (bous; byk, wół lub krowa), κεφαλή (kephalē; głowa) i ἀνήρ (anēr; mężczyzna) bądź ανθήρ (anther – główka pręcika). Istnieje również teoria pochodzenia nazwy rośliny związana z imieniem konia Aleksandra Macedońskiego, Bucefalosa. Miał on na łopatce znamię w kształcie byczej głowy, a w języku greckim Βουκέφαλος oznacza właśnie „byczogłowy”.

Schott jako pierwszy opisał rodzaj Bucephalandry wprowadzając nazwę gatunkową Bucephalandra motleyana na cześć pierwszego kolekcjonera roślin z Borneo, Jamesa Motleya.

Obecnie znanych i opisanych przez botaników jest 31 gatunków Bucephalandry[2]:

B. gigantea Bogner, B. motleyana Schott, B. magnifolia H. Okada & Y. Mori 2000, B. yengiae S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. akantha S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. aurantiitheca S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. belindae S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. bogneri S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. catherineae P. C. Boyce, Bogner & Mayo, B. chimaera S.Y. Wong & P. C. Boyce, B. chrysokoupa S.Y. Wong i P. C. Boyce, B. danumensis S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. diabolica S.Y. Wong i P. C. Boyce, B. elliptica S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. filiformis S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. forcipula S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. goliath S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. kerangas S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. kishii S.Y. Wong & P. C. Boyce, B. micrantha S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. minotaur S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. muluensis (M. Hotta) S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. oblanceolata (M. Hotta) S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. oncophora S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. pubes S.Y. Wong i P. C. Boyce, B. pygmaea (Becc.) P. C. Boyce & S.Y. Wong, B. sordidula S.Y. Wong i P. C. Boyce, B. spathulifolia Engl. ex S.Y. Wong i P. C. Boyce, B. tetana S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. ultramafica S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce, B. vespula S.Y. Wong & P. ​​C. Boyce.

Na rynku handlowym spotkać można blisko 600 różnych wariantów Bucephalandry. Tylko niewielka garstka zachowuje naukową nazwę nadaną przez botaników.

Grupa naukowców z Indonezji postanowiła przyjrzeć się nieco dokładniej rodzajowi Bucephalandry pod względem morfologicznym[3]. Okazało się, że na 195 zebranych do badań roślin aż 110 zidentyfikowali jako gatunek Bucephalandry Motleyana.

W wydanej w 2020 roku Encyklopedii Bucephalandry znalazło się 151 odmian Bucephalandry oraz 4 odmiany Aridarum. Poza wskazaniem cech morfologicznych, książka identyfikuje każdą roślinę za pomocą markerów DNA. Biorąc pod uwagę, że odmian jest znacznie więcej (wiele z nich być może jeszcze czeka na odkrycie), encyklopedia nie jest więc wyczerpującym źródłem wiedzy, stanowi jednak ważną próbę jej usystematyzowania.

Źrodła:

H. W. Schott, Genera Aroidearum Exposita, 1858, s. 56-58

Media Fitri Isma Nugraha, Wening Enggarini, Rossa Yunita, Muh Alias L Rajamuddin, Ensiklopedia Bucephalandra Tanaman Hias Air Kalimantan, PT Penerbit IPB Press, 2020

Media Fitri Isma Nugraha, Ina Erlinawati, Deni Sahroni, Wening Enggarini, Rossa Yunita, Muhammad Yamin, Tracking the morphological diversity of Bucephalandra motleyana Schott (1858 (Araceae) using its commercial name in the proximities of Jakarta, Indonesia, http://jbioua.fmipa.unand.ac.id/index.php/jbioua/article/view/283

http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:86269-1

http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:903724-1

https://archive.org/details/mobot31753000312444/page/55/mode/2up

https://archive.org/details/mobot31753000312444/page/n183/mode/2up

[1] H. W. Schott, Genera Aroidearum Exposita, 1858, s. 56-58

[2] Media Fitri Isma Nugraha, Wening Enggarini, Rossa Yunita, Muh Alias L Rajamuddin, Ensiklopedia Bucephalandra Tanaman Hias Air Kalimantan, PT Penerbit IPB Press, 2020

[3] Media Fitri Isma Nugraha, Ina Erlinawati, Deni Sahroni, Wening Enggarini, Rossa Yunita, Muhammad Yamin, Tracking the morphological diversity of Bucephalandra motleyana Schott (1858 (Araceae) using its commercial name in the proximities of Jakarta, Indonesia, http://jbioua.fmipa.unand.ac.id/index.php/jbioua/article/view/283

Kategorie
Aktualności Artykuły

Rosemary

Spotkałam się z kilkoma odmianami Bucephalandry pod nazwą ROSEMARY…Różnorodność i swoista dowolność w kwestii nazw handlowych często powoduje wiele zamieszania wśród taksonomistów i botaników. Często odnaleźć można różne nazwy przypisane do tej samej odmiany, bądź też kilka odmian podpisanych w identyczny sposób. Biorąc pod uwagę fakt, że formy emersyjne i submersyjne mogą się od siebie różnić, identyfikacja sprawić może jeszcze więcej trudności.

Gwarancji nazewnictwa nie dają również tzw. paszporty roślin. One jedynie potwierdzają, że oferowane rośliny zostały skontrolowane i są wolne od organizmów szkodliwych.

Poszukując nowych odmian do swych podwodnych kolekcji, za każdym razem warto zapoznać się ze zdjęciami oferowanej rośliny. Może się okazać, że „taką” Rosemary już mamy albo „takiej” właśnie szukaliśmy.

Kategorie
Artykuły

Bucephalandra: Hunter & Farmer

Bucephalandra jest rośliną endemiczną dla Kalimantanu, indonezyjskiej części wyspy Borneo. Głównym obszarem występowania jest Zachodni Kalimantan. W mniejszym stopniu spotyka się ją we Wschodnim Kalimantanie, rośnie również w pozostałych prowincjach: Kalimantanie Centralnym, Południowym oraz Północnym.

Dla części mieszkańców wiosek położonych w Zachodnim Kalimantanie jest rośliną dość pospolitą. Dla innych, zamieszkujących tereny znajdujące się w pobliżu wodospadów porośniętych przez bucephalandry, jej niespotykane piękno, wyjątkowość i różnorodność odmian pozostają nieznane.

Popularność bucephalandry stopniowo rośnie, coraz więcej podmiotów gospodarczych aktywnie stara się o uzyskanie zezwolenia na eksport. Bucephalandry muszą być bowiem importowane bezpośrednio z Indonezji. Ponadto tempo ich wzrostu jest wolne. Te dwa czynniki stanowią o wyjątkowej szansie rozwoju dla wielu mieszkańców Kalimantanu.

Powolny czas wzrostu bucephalandry przy rosnącym zapotrzebowaniu na jej coraz większe ilości niesie ze sobą olbrzymie ryzyko. Sadzonki pozyskiwano początkowo wyłącznie z jej naturalnego, dzikiego środowiska. Okazało się więc, że rabunkowa gospodarka spowoduje szybkie wyczerpanie się zasobów i gatunkowi bucephalandry zagrażać będzie wyginięcie.

Jednym ze sposobów ochrony roślin było zaprzestanie ich zbierania w nadmiarze oraz stworzenie dodatkowych miejsc w dżungli, w których mogłyby rosnąć, np. na ustawionych przy brzegach rzeki kamieniach.

Innym i dziś najpopularniejszym sposobem ochrony bucephalandry jest poszukiwanie sadzonek w dżungli oraz ich uprawa w ogrodach i farmach.

W pierwszej roli występuje HUNTER. Zbiera małe ilości roślin lub nawet opadłe z nich liście, ponieważ nawet z nich wyrosnąć może nowa, równie piękna sadzonka. Bywa, że hunter przesypia całe noce w dżungli by wcześnie rano wyruszyć na poszukiwania nowych odmian.

Przyniesionymi z lasu sadzonkami musi zaopiekować się FARMER. Zapewnia im warunki najbardziej zbliżone do naturalnych: umieszcza w umiarkowanie zacienionym miejscu i zrasza wodą zastępując w ten sposób kąpiel na brzegu rzeki bądź w kroplach wodospadu.

Jeśli hunter jest mądry, bucephalandra pozostanie w dżungli na zawsze. Jeśli farmer jest mądry, jego bucephalandry również pozostaną bezpieczne.

Źródła:

Oteh Hamid Munawar, Bucephalandra Propagation and Conservation Efforts, https://www.biotopeone.com/bucephalandra-propagation-and-conservation-efforts/

Si Buce Kalimantan, Tanaman Air yang Digemari Negara di Asia, https://republika.co.id/berita/qatbo2423/si-buce-kalimantan-tanaman-air-yang-digemari-negara-di-asia

Berkenalan Dengan ‘Si Buce Kalimantan’, Tanaman Air Yang Digemari Negara Di Asia-Amerika, https://rm.id/baca-berita/ekonomi-bisnis/36147/berkenalan-dengan-si-buce-kalimantan-tanaman-air-yang-digemari-negara-di-asiaamerika

Osobista rozmowa z zaprzyjaźnionymi farmerami zamieszkującymi Zachodni Kalimantan. Zdjęcia udostępnione dzięki ich życzliwości.